|
Pax et bonum
Gezegend 2022
Dat is wat we elkaar toewensen rond het verschijnen van dit nummer van Samen
Geroepen op 30/31 december. En dan bedoelen we dat we Gods goedheid in het
nieuwe jaar mogen ervaren, dat we gelukkig zijn en vrede vinden. ‘Vrede en alle
goeds’ (Pax et bonum) wordt er vaak gezegd, met de groet die Franciscus doorgaf
aan zijn leerlingen en die hij – zo zegt hij in zijn testament - zelf van de
Here ontvangen had. Bij een vredeswens voor 2022 resoneert er wel heel veel
mee. Allereerst de persoonlijke omstandigheden die voor sommigen best moeizaam
en pijnlijk kunnen zijn. En meer in het algemeen is daar het gebrek aan vertrouwen.
Dagelijks terugkerende items in het nieuws zijn de coronapandemie, de
klimaatverandering, de vluchtelingen-problematiek, de demissionaire status van
het kabinet (al bijna een jaar) en de toenemende polarisatie tussen
bevolkingsgroepen.
Identitairen en wakkere wokie’s
Op die polarisatie willen we nader ingaan. Begrippen die we laatste jaren
regelmatig tegenkomen zijn die van identiteitspolitiek en woke-beweging. Voor
identiteitspolitiek geeft Wikipedia: het bedrijven van politiek vanuit de
sociale identiteit van een bepaalde groep en de door deze groep gedeelde
ervaring van maatschappelijk onrecht. Een goed voorbeeld van
identiteitspolitiek is de opkomst van een partij als Denk. Er wordt wel
geschermd met de alom geprezen inclusiviteit, maar intussen richt de partij
zich op de belangen van Moslims. Kuzu en Özturk werden november 2014 uit de
fractie van de PvdA gezet nadat zij openlijke kritiek hadden geleverd op het
integratiebeleid van Lodewijk Asscher (sociale zaken) en richtten hun eigen
partij op vernoemd naar het Turkse woord voor gelijkheid ‘denk’. Identiteitspolitiek
pur sang vinden we overigens ook bij Forum voor Democratie. Let op de
verheerlijking van Nederlands volksverleden in de zendtijd voor de politieke
partijen. En dan de woke-beweging (be woke – wees wakker). Die bestaat uit
mensen die superallert zijn op sociale misstanden en hypergevoelig voor welke
vorm van discriminatie dan ook. Een mooi voorbeeld daarvan is het introduceren
van een nieuw spelalfabet ofwel telefoonalfabet. Daar mogen niet alleen maar
wittemannennamen in staan. Waarom niet de A van Ali en de M van Mohammed! Wat
woke gedaan heeft met het sinterklaarfeest is inmiddels bekend. Black Life
Matters is tevens een exponent van deze inmiddels wereldwijde beweging. En laten
we het maar even niet hebben over genderneutrale toiletten en de ‘reizigers’
(ipv dames en heren) van de NS.
Gewoon soep
Er was eens iemand die een restaurant bezocht. De ober vroeg hem: “Wilt u
kippen-, tomaten- of champignonsoep?” De klant zei: “Doe niet zo moeilijk… ik
wil gewoon soep.” Jonathan Sacks die ons dit verhaaltje vertelt, wil daarmee
laten zien, dat wij allemaal kenmerken hebben die ons een eigen identiteit
verlenen. ‘De mens’ bestaat niet. Wél de westerling, de Japannees, de hindoe,
de wetenschapper, de lesbienne, de ondernemer, de kunstenaar, de alleenstaande
moeder. In zijn inmiddels klassieker Not in Gods Name waarschuwt Jonathan
Sacks tegen een universalisme dat ons allemaal dezelfde taal wil laten spreken.
Dat is imperialisme! En hij waarschuwt tegen een particularisme dat alleen maar
gedreven wordt door liefde voor het eigene. Het resultaat daarvan is onderdrukking
van wie anders zijn. Identitairen en wokie’s vertegenwoordigen beiden een
extreem standpunt. Zij maken zich schuldig aan radicalisering.
Identiteitspolitiek wil heersen. En wokie’s hebben het wel altijd over gelijke
kansen, maar dromen intussen van gelijke uitkomsten. Ze ontkennen alle
diversiteit en halen het scheermes over de samenleving heen.
Gestolen zegen
Er staat in de Bijbel een verhaal over iemand die de zegen van zijn broer
gestolen had. Wie de Bijbel kent weet dat het Jakob is, die zijn vader Isaak
bedriegt en er met de zegen van zijn broer Esau vandoor gaat. In zijn bovengenoemde boek geeft
Jonathan Sacks een prachtige exposé van het boek Genesis als het boek van de
broedertwist: Kaïn en Abel, Isaak en Ismaël, Jakob en Esau, Jozef en zijn
broers. Het mooie van Sacks’ Joodse uitleg is dat God een zegen heeft voor
iedereen. Kaïn ontvangt een teken, Ismaël wordt evenals Jakob stamvader van een
groot volk en Esau wordt door Jakob overladen met geschenken. Nu Jakob met de
engel (met God) geworsteld heeft, hoeft hij niet meer tegen zijn broeder te
vechten… God wil er zijn voor alle mensen. Het gaat er alleen maar om of je daarop
in wilt gaan. Broedertwist kan en mag daarom niet bestaan. Wij moeten niet over
elkaar willen heersen of de ander ontkennen vanwege zijn of haar (ik ben nu ook
even woke) anders-zijn. Wij mogen de ander haar of zijn zegen niet ontstelen.
Ik moet niet als die ander willen zijn en ik mag de ander niet opleggen om
zoals ik te zijn. Iedereen heeft een eigen zegen.
Gerechtigheid en liefde
Interessant is ook wat rabbi Sacks zegt over particuliere liefde en universele
gerechtigheid. Dat ik tot een groep behoor (wat onvermijdelijk is) en dat ik
mijn groep en familie liefheb (wat heel natuurlijk is) behoeft nog niet in
mindering te worden gebracht op de gerechtigheid die ik alle mensen toewens. De
verleiding is groot om hierop door te gaan, maar wie méér wil, moet het boek
van Sacks maar eens lezen. Mijn schrijven begon met een vredewens voor 2022.
Die vrede komt er niet als we maar door blijven polariseren. Zelfs in ons
parlement maakt men elkaar uit voor rotte vis en daagt men elkaar voor het
tribunaal. De voorzitter van de tweede kamer heeft er een punt van gemaakt! Laten we elkaar onze eigenheid en ons
anders-zijn gunnen en laten we niet over elkaar willen heersen. Met extremisme
is nog nooit een probleem opgelost. Ds. Aad Woudenberg
|
